Physics for everyone!

Πρόσφατα είχα μία συζήτηση με μία φανατική αναγνώστρια του ppr-power, καλή μου φίλη και πρώην συμφοιτήτρια (ναι Φιλιώ, ΕΣΕΝΑ λέω) για το εάν γύριζε ο χρόνος πίσω, αν θα επέλεγα να ξανασπουδάσω στο Τμήμα Φυσικής. Όπως είπα και στη φίλη μου κατά τη συζήτησή μας, μέχρι πολύ πρόσφατα θα έλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη "ναι, θα επέλεγα πάλι να γίνω φυσικός". Μετά από σχεδόν 2μιση χρόνια σε αυτό που λέμε κομψά και αυθαίρετα "αγορά εργασίας", εννοώντας ο καθένας ότι θέλει, τα πράγματα στο μυαλό μου αλλάξανε αρκετά. Και αυτό δεν έχει να κάνει με το αντικείμενο των σπουδών ή τις γνώσεις που αποκομίζει ένας φυσικός από το πανεπιστήμιο. Έχει να κάνει με το ότι στη δουλειά πλέον είναι στα αλήθεια ελάχιστης σημασίας το τι πτυχίο έχεις σε σχέση με το τι ξέρεις να κάνεις.

Και έχοντας λοιπόν το δικό μου παράδειγμα, έχει έρθει αρκετές φορές η στιγμή που κάποιος μου έριξε άδεια για να πιάσει γεμάτα, ρωτώντας με, εμμέσως πλην σαφώς, τι ξέρω να κάνω. Η απάντηση προφανώς δε θα μπορούσε να είναι "ξέρω σειρές Fourier και να λύνω επικαμπύλια ολοκληρώματα και διαφορικές εξισώσεις" (παπάρια πλέον αλλά τεσπα). Βλέπετε, μετά από πολλά χρόνια της αντίληψης των σπουδών στην Ελλάδα, ότι δηλαδή οι σπουδές είναι εφόδιο ζωής, χωρίς να σου ξεκαθαρίζει κάποιος τι σόι εφόδιο είναι και πως μπορείς να το αξιοποιήσεις, ξεχάσαμε ότι ο σκοπός ενός σπουδαστή είναι μέσα από τη γνώση που θα του παρέχει το πανεπιστήμιο να μπορέσει να αποκτήσει επαγγελματική κατάρτιση. Δυστυχώς λοιπόν, τουλάχιστον στη χώρα μας, η μοναδική επαγγελματική κατάρτιση που αποκτά ένας φυσικός ή οποιοσδήποτε άλλος απόφοιτος Θετικής επιστήμης, είναι αυτή του εκπαιδευτικού και συχνότερα του παραεκπαιδευτικού, διδάσκοντας τις ίδιες απολιθωμένες μπουρδάκλες που διδάχτηκε και αυτός.

"Μπουρδάκλες η Φυσική; Πας καλά άνθρωπέ μου;" λέει ο frontman πριν ένα χρόνο.

Η Φυσική σίγουρα δεν είναι μπούρδες. Το πρόγραμμα σπουδών ενός τμήματος Φυσικής όμως μπορεί να είναι. Όσο ήμουν στο πανεπιστήμιο θυμάμαι να κουβεντιάζω με διάφορους για το ότι εμείς οι φυσικοί της Ελλάδας μαθαίνουμε Μαθηματικά με αρχίδια κάτι το οποίο οι φυσικοί της Αγγλίας δε θα μάθουν ποτέ. Μέχρι που κάποιοι από εμάς πήγανε τελικά στην Αγγλία και είδανε πως οι φυσικοί της Αγγλίας χεστήκανε για τα Μαθηματικά με αρχίδια γιατί ξέρουν προγραμματισμό με περισσότερα αρχίδια.

"Τα Μαθηματικά είναι η γλώσσα της Φυσικής!" ξαναλέει ο frontman πριν ένα χρόνο και έχει και δίκιο. Στο κάτω κάτω ο frontman έχει πάντα δίκιο!

Τα Μαθηματικά μπορεί να είναι η γλώσσα της Φυσικής αλλά, ευτυχώς για όλους, κάποιοι έξυπνοι άνθρωποι φτιάξανε και τις γλώσσες προγραμματισμού. Και μια γλώσσα προγραμματισμού μπορεί να γίνει γλώσσα για το ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ! Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι τα Μαθηματικά είναι άχρηστα αλλά όσο εμείς λιώναμε για να βρούμε το lim μιας τριγωνομετρικής εξίσωσης σε κυλινδρικές συντεταγμένες, οι φίλοι μας οι Άγγλοι γράφανε κώδικα που τους έβρισκε ότι lim γουστάρανε!

Σκεφτείτε εσείς οι φυσικοί το πόσο ζοριστήκατε για να εξεταστείτε επιτυχώς σε μαθήματα πολλά από τα οποία εγώ προσωπικά δεν θυμάμαι τίποτα (ο minoas λέει χαρακτηριστικά πως είδε τη τρύπα του κώλου του). Σε μία σχολή που ο βαθμός δυσκολίας συγκρίνεται μονάχα με αυτό και που η αντιγραφή κατά τις εξετάσεις είναι σχεδόν κανόνας με τη διακριτική ανοχή του πανεπιστημίου, σίγουρα μόλις καταφέρνεις να ορκιστείς νιώθεις πως ολόκληρος ο κόσμος είναι έτοιμος να σου πάρει ένα βασιλικό τσιμπούκι. Μπορεί να μην έχεις καταλάβει γιατί. Έτσι! Γιατί είσαι φυσικός και είδες τη τρύπα του κώλου σου για να τελειώσεις. Στα αλήθεια όμως, πόσες φορές σας ρώτησε κάποιος άσχετος πριν ή αφού αποφοιτήσατε: "Που μπορεί να δουλέψει ένας φυσικός;"

Για να δούμε λοιπόν: Που στο διάολο μπορεί να δουλέψει ένας φυσικός… ως φυσικός;

1) Στην εκπαίδευση!
Ναι, στην εκπαίδευση ή στη παραεκπαίδευση ξανασυμπληρώνω. Το είπαμε. ΑΣΕΠ ή φροντιστήρια, συνεχίζοντας τον ίδιο φαύλο κύκλο. Τη στιγμή που κάθε χρόνο τα ελληνικά πανεπιστήμια ξερνάνε περίπου 1500 φυσικούς, πόσους καθηγητές Φυσικής να σηκώσει αυτό το έρμο το εκπαιδευτικό σύστημα;

2)Σε κάποια εταιρεία τηλεπικοινωνιών, ή σε κάποια εταιρεία πληροφοριακών υπηρεσιών ή σε κάποια εταιρεία διαχείρισης ενεργειακών πόρων ή σε κάποια εταιρεία υπηρεσιών υγείας ή σε κάποια εταιρεία γενικότερα ως κάτι… γενικότερο!
Το πιθανότερο, όχι ως φυσικός. Και με ένα αντίστοιχο μεταπτυχιακό ίσως, αρκετή τύχη και ενίοτε μια καλή γνωριμία. Και αφού είναι λοιπόν να εργαστείς σε μία εταιρεία τηλεπικοινωνιών, γιατί να δεις τη τρύπα του κώλου σου στο Φυσικό και να κάνεις και μεταπτυχιακά και ποιος ξέρει τι άλλο και να μη σπουδάσεις Τεχνολογία Δικτύων ή κάτι παρόμοιο είτε σε ανώτερο είτε σε κατώτερο ίδρυμα είτε ακόμα και σε κάποιο ιδιωτικό φορέα; Θα γλυτώσεις πολύ χρόνο, κόπο ΚΑΙ, το σημαντικότερο, θα αποκτήσεις εφηρμοσμένη γνώση.

3)Στην έρευνα!
Αααα! Επιτέλους! Η απάντηση που έψαχνα! Στην «ΕΡΕΥΝΑ»! Η αγαπημένη λέξη κάθε επιστήμονα. Πόσο γαμάτο ακούγεται και πόσο ψάρωμα έχω ρίξει κατά καιρούς σε διάφορους με αυτή τη λέξη! Η επόμενη ερώτηση βέβαια είναι "Τι είναι έρευνα;" και εκεί είναι που αρχίζει να γελάει και το παρδαλό κατσίκι! Η αλήθεια είναι όμως πως μόνο για γέλια δεν είναι. Ναι, η ΔΟΥΛΕΙΑ του φυσικού ΕΙΝΑΙ η έρευνα. Αλλά ΠΟΥ, ΠΩΣ και σε ΤΙ; Και εδώ έρχεται η επόμενη πληρωμένη απάντηση που λέει: "Στην Ελλάδα μην περιμένεις να δεις έρευνα. Δεν υπάρχουν εταιρείες οι οποίες να κάνουν οι ίδιες έρευνα ενώ στα πανεπιστήμια επικρατεί πείνα". Γνωστά επίσης. Ανάθεμα αν πατήσει ποτέ το ποδάρι της στην Ελλαδίτσα εταιρεία με αρχίδια. Επίσης, όσο γελοίο είναι στη χώρα μας το προπτυχιακό στάδιο των Θετικών Τμημάτων, άλλο τόσο είναι και το μεταπτυχιακό. Οπότε το γεγονός αυτό έχει αποτελέσει πλέον την εύκολη απάντηση και συνάμα τη δύσκολη απόφαση της καριέρας στο εξωτερικό. Επαναπροσδιορισμός της ζωής και good luck! Βέβαια εδώ θα ήθελα να πω πως η χώρα μας έχει υπάρξει πολλές φορές στο παρελθόν πειραματόζωο των εξελίξεων ως ιδανικό παράδειγμα αναπτυγμένης χώρας με υπανάπτυκτες υποδομές. Θα μπορούσα να επεκταθώ σε κείμενο της τάξεως του ενός ΜΒ αλλά το αφήνω για άλλη φορά. Οπότε μη σας φανεί παράξενο αν σε πολύ λίγα χρόνια, δούμε την έρευνα να πεθαίνει διεθνώς. Ήδη τα διαστημικά ταξίδια της NASA μας τελείωσαν λόγω (τι άλλο;) κρίσης.

"Μπράβο βλάκα frontman. Βρήκες εσύ τη δουλίτσα σου -ένας θεός ξέρει πως- και τώρα μας πουλάς παπά. Κομπλεξικό αυτάρεσκο καθίκι."

Στη πραγματικότητα δεν είναι εξυπνάδα αυτό που βγάζω. Είναι αγανάκτηση και κυρίως απογοήτευση. Και αυτό γιατί κάθε μέρα βλέπω ότι στο πανεπιστήμιο είδα και εγώ τη τρύπα του κώλου μου χωρίς να μάθω τελικά τίποτα χρήσιμο ή εφαρμόσιμο. Δεν απαξιώνω τη Φυσική και σίγουρα έμαθα πάρα πολλά ωραία πράγματα. Αλλά αν τελικά κάποιος θεωρήσει, όπως πρέπει, τις σπουδές ως εφόδιο επαγγελματικής αποκατάστασης τότε οι σπουδές στο Τμήμα Φυσικής απλά δεν αξίζανε τον κόπο. Και η αλήθεια είναι ότι αυτό το κατάλαβα με τον πλέον δύσκολο τρόπο καθώς έβλεπα μέρα με τη μέρα πόσο άσχετος είμαι. Στο κάτω κάτω, όπως και να το κάνουμε, είμαστε πάρα πολλοί. Πάρα πολλοί για να γίνουμε καθηγητάδες. Πάρα πολλοί για να ανταγωνιστούμε στην αγορά πληροφορικάριους και μηχανικούς. Πάρα πολλοί για ακαδημαϊκές καριέρες και υποθετικές έρευνες. Τόσοι πολλοί που ουσιαστικά είμαστε ανύπαρκτοι. Επαγγελματικά ανειδίκευτοι και με μία τεράστια τρύπα στο κώλο! Σκεπτόμενος όμως λίγο πιο ψύχραιμα την αρχική ερώτηση, για το αν θα επέλεγα να κάνω πάλι τις ίδιες σπουδές εάν γύριζε ο χρόνος πίσω, μου έρχονται στο μυαλό και άλλα πράγματα πέραν της ακαδημαϊκής γνώσης. Δε θα πω για τον "θετικό τρόπο σκέψης" που κάποιοι λένε και που όντως ισχύει ούτε για την γενικότερη ατομική εμπειρία των σπουδών στο συγκεκριμένο σάπιο Τμήμα που μου άνοιξε λίγο τα μυαλά. Είναι τα άτομα που γνώρισα μέσα στο πανεπιστήμιο, είτε από το Φυσικό είτε από άλλες σχολές, και τα όσα έζησα μαζί τους τα 7 εκείνα χρόνια που βλέπαμε όλοι μαζί τις τρύπες των κώλων μας. Είναι η συλλογική εμπειρία που είχα μαζί τους μέσα από την κοινή προσπάθεια να πάρουμε το γαμημένο το πτυχίο και οι άπειρες ώρες παπαρίλας, ανεκτίμητης αξίας. Δε νομίζω λοιπόν ότι θα αντάλλαζα τη ζωή που έκανα εκείνο το καιρό με κάτι το οποίο θα μου έδινε έστω και τις μισές από αυτές τις εμπειρίες. Οπότε ναι! Εάν γύριζε ο χρόνος πίσω, πάλι φυσικός θα σπούδαζα. Στην ίδια πόλη, στο ίδιο Τμήμα, με τα ίδια παπάρια! Και ας παίρνω μια ζωή ένα πουτσοχιλιάρικο!